Συμμετοχικό έργο.
Το συμμετοχικό έργο “Κάτω από το Τοπίο” εκκινεί την έμπρακτη επαφή με τις παραδοσιακές οικοδομικές τεχνικές της Θηρασιάς και την τοπική μαστορική γνώση ενώ διερευνά τις πολλαπλές διαστάσεις του τόπου και τοπίου της, μέσα από σύγχρονες εναλλακτικές προσεγγίσεις ανάδειξης της πολιτισμικής κληρονομιάς και διάδοσης της γνώσης. Σε αυτό το πλαίσιο, και έχοντας ως κοινό σημείο εκκίνησης τα θηραΪκά ηφαιστειακά υλικά και τις τεχνικές διαχείρισής τους, διοργανώνονται :
-
Μια επαγγελματική μαθητεία για νέους τεχνίτες από τη Θηρασιά και τη Θήρα και
-
Ένα βιωματικό εργαστήριο με δύο κατευθύνσεις: τις παραδοσιακές τεχνικές δόμησης και τη σύγχρονη γλυπτική.
Εργασίες αποκατάστασης.
Το έργο αποκατάστασης εστιάζει στην επισκευή μεγάλου τμήματος του κεντρικού λιθόστρωτου καλντεριμιού του οικισμού, καθώς και των πλευρικών του ξερολιθικών τοίχων. Το μονοπάτι αυτό οδηγεί στην Παναγία των Εισοδίων (ή του Λαγκαδιού), την περίφημη εκκλησία της Αγριλιάς που ακόμη και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους του νησιού. Παράλληλα, επεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης με θηραϊκά κονιάματα θα λάβουν χώρα σε δύο υπόσκαφες στέρνες συλλογής όμβριων υδάτων που εντοπίζονται ενσωματωμένες στη διάρθρωση του καλντεριμιού και σε άμεση λειτουργική σχέση με αυτό.
Τα παραπάνω στοιχεία συνθέτουν ένα σημαντικό κατασκευαστικό σύνολο της οικιστικής οργάνωσης της Αγριλιάς, ενώ αποτελούν τεκμήρια μιας παραδοσιακής οικοδομικής τεχνολογίας που περιλαμβάνει τη ξερολιθική δόμηση και την παρασκευή στεγανωτικών κονιαμάτων με τα τοπικά ηφαιστειακά υλικά· τεχνικές εν πολλοίς ξεχασμένες ωστόσο σημαντικές τόσο γιατί αποτυπώνουν μια άρρηκτη σύνδεση με τη διαχείριση των φυσικών πόρων όσο και ως πολιτισμικά στοιχεία και βιωμένη γνώση χαραγμένη στη συλλογική μνήμη των κατοίκων.
Το έργο θα υλοποιηθεί μέσω της μαθητείας νέων τεχνιτών και του 12ήμερου βιωματικού εργαστηρίου παραδοσιακών τεχνικών δόμησης.
Επαγγελματική μαθητεία.
Επαγγελματική μαθητεία νέων τεχνιτών
Για 5 εβδομάδες (23 Αυγούστου – 24 Σεπτεμβρίου 2021), έξι (6) νέοι τεχνίτες θα μαθητεύσουν στη χρήση των ηφαιστειακών υλικών υπό την καθοδήγηση τριων (3) έμπειρων μαστόρων. Η μαθητεία απευθύνεται σε νέους μάστορες από την περιοχή της Θηρασιάς και της Θήρας. Η άμεση εμπλοκή ενεργών μαστόρων και ειδικότερα επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στον τόπο που λαμβάνει χώρα η εκάστοτε δράση αποτελεί πάγια στρατηγική του Μπουλουκιού στα έργα που υλοποιεί, με στόχο την επανοικειοποίηση της τοπικής οικοδομικής τέχνης από τους σύγχρονους άμεσους φορείς της, τους μάστορες της περιοχής.
Βιωματικό εργαστήριο.
Το βιωματικό εργαστήριο αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την υπάρχουσα γνώση και τεχνική εμπειρία γύρω από τη χρήση των τοπικών και φυσικών υλικών στην οικοδομική και στην τέχνη. Στοχεύει, ακόμη, στο να αναδείξει τις ιδιαιτερότητες ενός ηφαιστειακού τοπίου, το οποίο χαρακτηρίζεται από μια μοναδική μορφοπλασία τόσο σε φυσικό όσο και σε αρχιτεκτονικό επίπεδο στους αιώνες που ακολούθησαν την ιστορική θηραϊκή έκρηξη.
Σε αυτό το πλαίσιο, για 2 εβδομάδες (6 – 17 Σεπτεμβριου 2021), νέοι φοιτητές και επαγγελματίες θα έρθουν σε επαφή με τα θηραΪκά ηφαιστειακά υλικά και τη χρήσης τους μέσω δύο κατευθύνσεων:
Κατεύθυνση ΄Παραδοσιακών Τεχνικών Δόμησης’
Είκοσι (20) νέοι αρχιτέκτονες, μηχανικοί και καλλιτέχνες, φοιτητές και επαγγελματίες, μεταξύ των οποίων και επιλεγμένοι φοιτητές της αρχιτεκτονικής σχολής του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης (ΕΤΗ-Zurich) θα υποστηρίξουν το συμμετοχικό έργο αποκατάστασης στην Αγριλιά και θα εμβαθύνουν εμπράκτως στην οικοδομική τέχνη και τα υλικά του τόπου, τις εναλλακτικές αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις και τις σύγχρονες μορφές διαχείρισης της κληρονομιάς. Πέραν των εργασιών αποκατάστασης, το εργαστήριο θα εστιάσει στη μελέτη των υπόσκαφων χώρων και ευρύτερα, των θολωτών κτισμάτων του νησιού, καθώς και στα ιδιαίτερα υλικά δόμησης, μέσα από έρευνα πεδίου, πρακτικές δοκιμές και πειραματισμό, επιδείξεις από μάστορες σχετικά με την επεξεργασία και χρήση των πρώτων υλών, καθώς και τη χρήση των εργαλείων.
Κατεύθυνση ‘Σύγχρονης γλυπτικής΄
Στον προαύλιο χώρο του Μοναστηριού της Κοίμησης της Θεοτόκου, δίπλα σε ανασκαφή σημαντικής προϊστορικής θέσης, δέκα (10) φοιτητές της Καλών Τεχνών θα εργαστούν επιτόπου για να δημιουργήσουν γλυπτικές συνθέσεις με τη θηραϊκή γη, υπό την καθοδήγηση έμπειρων εκπαιδευτών αξιοποιώντας τα αποτελέσματα επιστημονικής και καλλιτεχνικής έρευνας. Εκκινώντας από τη χρήση των τοπικών υλικών στην αρχιτεκτονική, θα δοκιμάσουν να συνδυάσουν την «άσπα» με τον ασβέστη και να ανακαλύψουν τα όρια και τις μεταμορφώσεις τους μέσα από τη χύτευση, την πλαστική διαμόρφωση και το συνδυασμό τεχνικών. Η δημιουργία πρωτότυπων έργων γλυπτικής με αφετηρία τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και τα υλικά του τόπου αποτελεί μια πρωτοβουλία που συμβάλλει στην ενίσχυση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και στη σύνδεση της με την αρχιτεκτονική και την πολιτισμική διαχείριση. Οι δημιουργίες που θα παραχθούν στο πλαίσιο του εργαστηρίου θα παρουσιαστούν στην εικαστική έκθεση που θα λάβει χώρα κατά τη διάρκεια του Συμποσίου.
Σεμινάρια.
Ολοι οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν σεμινάρια, μέσα από τα οποία θα επιχειρήσουν να αναγνώσουν το τοπίο από διαφορετικές οπτικές:
-
«Διαβάζοντας τις Σπηλιές» (Into the underneath). Το σεμινάριο αυτό θα εστιάσει στη χωρική ανάπτυξη, τα τυπολογικά χαρακτηριστικά και τις οικοδομικές τεχνικές που εντοπίζονται στον οικισμό της Αγριλιάς.
-
«Θηραϊκά κονιάματα» (Theran mortars). Το σεμινάριο αυτό θα εστιάσει στα κονιάματα δόμησης, τα επιχρίσματα και τα κισσηροδέματα της Αγριλιάς, μέσα από τη θεωρητική κατανόηση και την πρακτική εξάσκηση γύρω από την επιλογή των πρώτων υλών και την επεξεργασία τους, τις ιδιότητες και τις τεχνικές εφαρμογής τους.
-
«Σπόροι και Σπόλια» (Ruins and Roots). Το σεμινάριο αυτό θα εστιάσει στις αρχαιολογικές και γεωπονικές πτυχές του τοπίου, λαμβάνοντας την Αγριλιά και τη Θηρασιά ως περιπτώσεις μελέτης.
-
«Τέφρας προπλάσματα» (Articulating Tephra). Το σεμινάριο αυτό, που θα διεξάγουν φοιτητές και διδάσκοντες της ΑΣΚΤ, θα εστιάσει στη γλυπτική χρήση της θηραϊκής γης.
Ανοιχτές διαλέξεις.
Το Σάββατο 11/09 θα πραγματοποιηθούν ανοιχτές στο κοινό διαλέξεις γύρω από την αρχιτεκτονική, την επιστήμη των υλικών, την τέχνη και το φυσικό περιβάλλον, από διακεκριμένους ομιλητές και συνεργάτες της δράσης από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Άποψη του κεντρικού καλντεριμιού της Αγριλιάς, αντικείμενο αποκατάστασης κατά τη διάρκεια του συμμετοχικού έργου. Φωτογραφία : Δημήτρης Παρίδης
Προσέγγιση.
Οι δράσεις του προγράμματος στοχεύουν στην ανάδειξη των πολλαπλών δυναμικών του υλικού πολιτισμού της Θηρασιάς, προτάσσοντας τη βιωματική και συλλογική προσέγγισή του: μια προσέγγιση που τίθεται ως το κλειδί για το συγκερασμό της επιστημονικής και της καλλιτεχνικής ματιάς και την ιχνηλάτηση διεπιφανειών μεταξύ αρχιτεκτονικής και τέχνης, επιστημονικής μεθοδολογίας και ελεύθερης δημιουργίας, θεωρίας και ενσώματης γνώσης. Μια τέτοια προσέγγιση είναι άλλωστε που μοιάζει να χρειαζόμαστε σήμερα για να συνδράμει στην ερμηνεία και τη διαχείριση των πολλαπλών τοπίων που συνέχουν το σύγχρονο βίο μας – γύρω και πέρα από τη Θηρασιά.
